جایگاه علمی و سیاسی زاویه «دلاء» در مغرب اقصی

Authors
abstract

شکل گیری و تطور «زاویه» به مثابه یک نهاد اجتماعی- سیاسی در مغرب اسلامی موضوعی درخور بررسی است. زاویه «دلاء» یکی از مشهورترین و مهم ترین این زاویه ها بود که در قرن دهم هجری به دست شاخه ای از بربرهای برانس صنهاجه تأسیس شد. هدف اولیه از تأسیس این زاویه، ترویج تعالیم طریقت صوفیانه شاذلیه و پاسداشت سنت اطعام فقرا و مسافران بود، اما این نهاد خیلی زود به مرکز علمی مهمی تبدیل شد و در شکوفایی علمی مغرب پس از دوره ای رکود، نقش چشمگیری یافت. درعین حال، کارکرد این زاویه به این موارد محدود نماند و به عنوان پایگاه قدرت گیری یک طریقت صوفی محلی مطرح شد. این طریقت، به رغم امتناع پیشوایان نخستین آن از ورود به عرصه سیاست، روزگار زوال سلسله سعدیین و نبود قدرت مرکزی را فرصت شمرد و حکومت مستقلی در مغرب پی نهاد که منشأ تحولات چندی در عرصه سیاست آن سرزمین گشت و اگرچه، این حکومت چندان نپایید، سرزندگی حیات علمی آن تا سال ها پایدار بود. مقاله حاضر بر آن است تا با تمرکز بر این نمونه، یعنی زاویه مشهور «دلاء»، نقش و جایگاه اجتماعی و کارکردهای علمی و سیاسی زاویه را در تاریخ سیاسی و اجتماعی مغرب اسلامی، بررسی کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تطور دعوی مهدویت ابن تومرت (515-524ﻫ . ق) و نقش آن در تکوین دولت موحدان در مغرب اقصی

حرکت دینی محمد بن عبدالله بن تومرت ملقب به المهدی در میان قبایل بربر بلاد مغرب مهم ترین جنبش مهدوی‌گری مبتنی بر الگوی سنی نیمۀ اول قرن ششم هجری به شمار می‌آید؛ جنبشی که  به تکوین دومین نظام سیاسی مقتدر بربر با عنوان موحدین انجامید. نقطة آغازین حرکت دینی ابن تومرت بر پایۀ امر به معروف و نهی از منکر استوار بود تا بدین ترتیب از دولت مرابطان جامعه‌ای منحط و غوطه‌ور در فساد اجتماعی و سیاسی به تصویر ...

full text

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

full text

دگرپذیری سیاسی و منافع ملی: جایگاه رقابت سیاسی در ایران

زندگی اجتماعی بشر، طرح و عرضه اندیشه‏ها و دیدگاههای گوناگون هر یک از آحاد انسانی را در پی داشته است؛ در این میان اِعمال تحکم جهت یکسان سازی این دیدگاهها با هدف جلوگیری از پراکندگی و تمرکز همت افراد بر سازندگی و پیشرفت اقتصادی - صنعتی، نتیجه مثبتی در پی نیاورده است که تجربه شکست کمونیسم - به رغم ادعای جهان‏شمولی آن - گواه زنده این مدعاست. جنب و جوش حاصل از تحرک سیاسی پس از انتخابات دوره هفتم ریاس...

full text

جایگاه اجتماعی و سیاسی مسلمانان در اروپا ‏

اسلام دیگر نه به عنوان مسأله سیاست خارجی اروپا، بلکه یکی از دغدغه های سیاست داخلی آن به شمار می رود. جوامع مسلمان با سرعت زیادی در اروپا توسعه یافته و اسلام به عنوان دومین دین (به لحاظ شمار پیروان) در اغلب کشورهای اروپایی مطرح است. مسلمانان در سال‌های آینده نیروی اجتماعی و سیاسی مؤثری در چارچوب اتحادیه اروپایی خواهند بود و تأثیر مستقیم بر تصمیم‌گیری‌های سیاست داخلی و خارجی اروپا خواهند داشت. در...

full text

رفتار سیاسی دولت شیعی ادریسیان با دولت‌های خوارج در مغرب اسلامی

سرزمین دوردست مغرب، از آغاز گسترش اسلام تا قرن چهارم قمری، پذیرای دولت‌های اسلامی از جمله: ادریسیان (172ـ372ق)، خوارج ‌بنی‌مدرار (155ـ352ق) و خوارج بنی‌‌رستم (160ـ296ق) بوده است. تقارن زمانی و هم‌عصری میان دولت‌های یادشده، به نزدیکی در روابط میان آن‌ها انجامید. در خلال هم‌عصری این دول، گونه‌ای از مناسبات و رفتار سیاسی در دو بعد مسالمت‌آمیز و خشونت‌آمیز در حوزه‌های مذهبی، سیاسی و اقتصادی شکل گرف...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
دو فصلنامه ی مطالعات تاریخ و تمدن ملل اسلامی

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۸۳-۹۵

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023